Novogodišnji Creative Glass LAB: Ukrasi inspirisani tradicijom paraćinskog staklarstva

Novogodišnja Laboratorija za staklo je posvećena reinterpretaciji tradicionalnih motiva sa paraćinskog stakla kroz oslikavanje novogodišnjih staklenih ukrasa. Polaznici će se upoznati sa istorijom proizvodnje i dekoracije staklenih ukrasa i njihovim stilskim odlikama, karakterističnim šarama, linijama i ornamentima koji su obeležili vizuelni identitet paraćinske staklarske tradicije, a zatim su te motive reinterpretirati na staklenim kuglama i dekorativnim elementima koristeći tradicionalne tehnike staklarstva: ecovanje, oslikavanje i pozlatu. Tokom radionce učesnici će koristiti ArtGlass kalkulator i obračunavati karbonski otisak svojih staklenih radova.

Prvi ukrasi  za jelku izrađeni su u Nemačkoj tokom 17. veka u obliku staklenih perli koje su mogle da se kače na drvo, a pored njih izrađivani su i ukrasi od marcipana. Kasnije je ovaj vid zanatstva postao popularan, a dizajneri su počeli da osmišljavaju različite oblike ukrasa. Najpopularniji ukrasi bili su kugle. Staklo duvači u Nemačkoj su ih izrađivali u raznim veličinama i postali su toliko popularni da su se proširili u druge delove Evrope i Sjedinjene Američke Države. U 18. veku stakleni ukrasi počinju da se boje i ukrašavalju raznim dodacima – šljokicama i ukrasnim kamenčićima. Jedna od najpoznatijih jelki je ona okićena u Rokfeler centru 1931. godine, na kojoj se nalazilo oko 50.000 ukrasa visine više od 30 metara.
Sa razvojem masovne proizvodnje  ukrasi su postali široko dostupni, a proizvođači su mogli da proizvode staklene kugle u različitim bojama i dizajnom. U Češkoj koja je u to vreme bila centar evropskog staklarstva, stakelni ukrasi su se proizvodili tokom 19 veka u Jablonecu, gde se osim ukrašavanja perlicama i šljokicama koristilo i šlifovanje i graviranje na ukrasima. Kako bi podstakli proizvodnju božičnih ukrasa početkom 20. veka osnovan je Institut za staklo koji je inicirao osnivanje Zadruge stakloduvača božićnih ukrasa, desetak godina kasnije oni su postali i češki izvozni proizvod. Na velikoj izložbi u Briselu 1935. i 1937. Godine, češki ukrasi za jelku osvijili su nagradu.

Tokom Drugog svetskog rata proizvodnja staklenih ukrasa je obustavljena zbog nedostatka materijala i radne snage. Međutim, nakon rata nastavljena je tradicija ukrašavanja jelki ukrasima, a uvedene su i nove vrste kugli, uključujući plastične i metalne. U Evropi, glavni centri prouizvodnje ukrasa postali su Nemačka I Češka, a većina proizvodnje bila je u rukama državnih kompanija. Većina njih je tokom 80-ih I 90-ih godina privatizovana, a one koje su očuvale svoju proizvodnju danas su u privatnom vlasništvu. 

Lab vode:
Prof. dr Hristina Mikić Tradicionalne tehnike i motivi paraćinskog staklarstva
Msr Tamara Ognjević Istorija proizvodnje i dekoracije staklenih ukrasa
Jelena Milošević, umetnica i dizajnerka